Georgi PORPHYRIOS - Saint Gregory Palamas and the Heritage of the Cappadocian Fathers

Georgi PORPHYRIOS

Protopresbyter PhD. Saint John of Damascus Institute of Theology University of Balamand, LEBANON

Abstract:

The relation between the teaching of Saint Gregory Palamas and his antecedent patristic tradition was an essential theological issue raised among scholars during the twentieth century. Even though numerous studies have undertaken to situate the Father of Hesychasm vis-a-vis the preceding patristic heritage, the task of analyzing the patristic components of his teaching remains a delicate and open issue. This paper explores the major guidelines in the teaching of Saint Gregory Palamas borrowed from the Cappadocian Fathers. It depicts the dynamics of his reception of their theological tradition and the extent to which they inspired him: whether he imitated and quoted them passively, or whether he was creative and renovative in rearticulating their theology ten centuries later.

Keywords:

Hesychasm, Apophatism, Energy, Pneumatology, Deification

Bibliography:

  • Basil of Ceasarea, [ Επιστολή 234, PG 32, 869.
  • Idem, Κατ`α Ε]υνομίου PG 29.
  • Idem, \ Οτι ο[υκ {εστιν α{ιτιος τ~ων κακ~ων ]ο Θε`ος, PG 31.
  • Idem, ] Ομιλία ε[ις τ`ην ]εξαήμερον 2, 5, PG 29.
  • Gregory of Nazianzus, Λόγος 28, 19, PG 36.
  • Idem, Λόγος 30 θεολογικός PG 36.
  • Idem, ] Ομιλία 41, 1, PG 36.
  • Gregory of Nyssa, Περ`ι παρθενίας 12, PG 46.
  • Idem, Περ`ι δημιουργίας το~υ [ανθρώπου 5 & 16, PG 44.
  • Idem, [ Εκκλησιαστήν, ] Ομιλία 4, PG 44.
  • Idem, Περ`ι βίου Μωυσέως 2, PG 44.
  • Idem, Ε[ις τ`α { ?Ασματα 6, Jaeger VI, 173]ε.
  • Gregory Palamas, Πρ`ος Γαβρ~αν 17, Συγγράμματα, ed. Π. Χρήστου, vol. 2.
  • Idem, Πρ`ος Δαμιαν`ον 9, Συγγράμματα, ed. Π. Χρήστου, vol. 2.
  • Idem, Πρ`ος Δανι`ηλ Α{ινου 5, Συγγράμματα, ed. Π. Χρήστου, vol. 2.
  • Idem, Κεφάλαια ]εκατ`ον πεντήκοντα 63, Συγγράμματα, ed. Π. Χρήστου, vol. 5.
  • Idem, Α΄ Κατ`α Γρηγορ~α 29, Συγγράμματα, ed. Π. Χρήστου, vol. 4.
  • Idem, Β΄Λόγος [Αντιρρητικός 2, 7, 18, Συγγράμματα, ed. Π. Χρήστου, vol. 3.
  • Idem, Γ΄ Λόγος [Αντιρρητικός 6, 13, Συγγράμματα, ed. Π. Χρήστου, vol. 3
  • Idem, Δ΄ Λόγος [Αντιρρητικός 18, 49, Συγγράμματα, ed. Π. Χρήστου, vol. 3
  • Idem, Λόγος [Αποδεικτικός Α΄, 29, Συγγράμματα, ed. Π. Χρήστου, vol. 1.
  • Idem, ] Υπ`ερ τ~ων ]ιερ~ως ]ησυχαζόντων Γ’, 1, 39, Συγγράμματα, ed. Π. Χρήστου, vol. 1.
  • Alfeyev. H. 1995. “The Patristic Background of Saint Symeon the Theologian’s Doctrine of the Divine Light”, SP XXXII 32: 229-331.
  • Bakaros, D. 1981. «] Ο \Aγιος Γρηγόριος Παλαμ~ας καί τό κήρυγμα τ~ης [ Εκκλησίας», Γρ Π 64: 64-68.
  • Behr, Siegel E. 1960. “Reflexions sur la doctrine de Grégoire Palamas”, Contacts 12: 118-125.
  • Chrestou, P. (Ed.). 1960. Γρηγόρι?ω [Αρχιεπίσκοπ?ω Θεσσαλονίκης κα`ι ]υπέρμαχ?ω τ~ης Ορθοδοξίας: Πανηγηρικός Τόμος [εορτασμού τ`ης [εξακοστόστης [επετείου το~υ Θανάτου το~υ ]αγίου Γρηγορίου το~υ Παλαμ~α. ] Η ] Ιερ`α Μητρ`οπολις Θεσσαλον`ικης κα`ι ]η Θεολογικ`η Σχολ`η το~υ Πανεπιστημ`ιου Θεσσαλον`ικης, Θεσσαλονίκη.
  • Christophoridis, B. 1983. Ο]ι [ησυχαστικές {εριδες κατά τό ΙΔ΄ α[ιώνα, Παρατηρητής, β΄ έκδ., Θεσσαλονίκη.
  • Clucas, L. 1975. The Hesychast Controversy in Byzantium in the Fourteenth Century: A Consideration of the Basic Evidence. Microfilm, I & II. Los Angeles: University of California
  • Florovsky, G. 1972. “Saint Gregory Palamas and the Tradition of the Fathers”, Collected Works I
  • Florovsky, G. 1972. “The Patristic Age and Eschatology”, Collected Works IV.
  • Garrigues, J. 1975. “Retour aux sources palamites à la lumière d'une édition critique”, Istina 20: 315-320.
  • Georgi, F. 2009. “Saint Gregory Palamas: An Essential Key to Teaching Dogmatics Today”, Tradition and Dogma: What Kind of Dogmatic Theology Do We Propose for Nowadays ? Orthodox Dogmatic Theology Symposium. Ed. Ioan Tulcan and Cristinel Ioja, International Association of Orthodox Dogmatic Theologians – Aurel Vlaicu University of Arad Orthodox Theology Faculty. Arad.
  • Georgi, F. 2010. [ Η [ανάστασις κα`ι [η ζω`η: ] H [εσχατολογία το~υ [αγίου Γρηγορίου Παλαμ~α. [ Εκδ. Μπαρπουνάκη, Θεσσαλονίκη.
  • Grondijs, L. H. 1962. “The Patristic Origins of Gregory Palamas’ Doctrine of God”, SP 5: 323-328.
  • Habra, G. 1957-1958. “The Source of the Doctrine of Gregory Palamas on the Divine Energies”, ECQ 12: 244-252, 294-303, 338-347.
  • (De) Halleux, A. 1975. “Palamisme et Tradition”, Irenikon 4: 479-495.
  • Houdret, Ph. J. 1974. “Palamas et les Cappadociens”, Istina 3: 260-271.
  • Kern, K. 1947. “Les éléments de la théologie de Grégoire Palamas”, Irénikon 20: 6-33, 164-193.
  • Kern, K. 1950. Antropologia sv. Grigoriia Palamy. Paris (in Russian)
  • Koutroumbis, D. 1960. «Γρηγόριος Παλαμ~ας καί δύο σύγχρονα προβλήματα», [Ακτίνες 23: 122-127, 161-167 (Republished in Κουτρουμπ~η, Δ. 1995. ] Η Χάρις τ~ης Θεολογίας. ]Αθήνα).
  • Koutroumbis, D. 1995. «] Η [επικαιρότης το~υ Γρηγορίου Παλαμ~α», ] Η Χάρις τ~ης Θεολογίας. ]Αθήνα
  • Koutsouris, D. 1996. ]Ο \Αγιος Γρηγόριος ]ο Παλαμ~ας καί ]η [αντιησυχαστική κακοδοξία το~υ ΙΔ΄ α[ιώνα, Τροχαλία. ]Αθήνα
  • Krivocheine, Β. 1938. “The Αscetic and Τheological Τeaching of Gregory Palamas”, ECQ 3: 26-33, 71-84, 138-156, 193-215.
  • Krivocheine, Β. 1963. “Grégoire Palamas ou Symeon le Nouveau Théologien”, MEPREO 11: 205-210.
  • Krivocheine, Β. 1975. “Simplicité de la nature divine et les distinctions en Dieu selon Saint Grégoire de Nysse”, MEPREO 91-92: 133-158.
  • Krivocheine, Β. 1986. “‘Other Chapters’: St. Gregory Palamas or St. Symeon the New Theologian”, JMP 4: 69-72.
  • Larchet, J. C. 2010. La théologie des énergies divines – Des origines à saint Jean Damascène. Paris: Les Éditions du Cerf
  • Lemerle, P. 1951. “Le Tomos du concile de 1351 et l’horismos de Matthieu Cantacuzène”, REB 9: 55-64.
  • Lossky, V. 1962. La Vision de Dieu. Neuchâtel n.d.: Delachaux et Niestlé.
  • Mandzarides, G. (Ed.). 2000. “] Ο \Αγιος Γρηγόριος Παλαμ~ας” στήν [ Ιστορία καί τό Παρόν: Πρακτικά διεθν~ων [επιστημονικ~ων συνεδρίων ]Αθην~ων καί Λεμεσο~υ. Αγιον { Ορος:] Ιερά Μέγιστη Μονή Βατοπαιδίου.
  • Mandzarides, G. 1977. “Tradition and Renewal in the Theology of Saint Gregory Palamas”, ECR 1-2: 1-18.
  • Mandzarides, G. 1984. The Deification of Man: St Gregory Palamas and the Orthodox Tradition. Crestwood: Saint Vladimir's Seminary Press
  • Martzellos, G. 1982. Ο[υσία καί [ενέργειαι το~υ Θεο~υ κατά τόν Μέγαν Βασίλειον. Θεσσαλονίκη
  • Matsoukas, N. 1986. «] Η διπλή θεολογική μεθοδολογία Γρηγορίου το~υ Παλαμ~α», Πρακτικά Θεολογικο~υ Συνεδρίου ε[ις τιμ`ην το~υ [εν [αγ. Πατρ`ος ]ημ~ων Γρηγορίου {Αρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης το~υ Παλαμ~α. Θεσσαλονίκη: [ Ιερά Μητρόπολις Θεσσαλονίκης
  • Meyendorff, J. 1959. Introduction à l’étude de Grégoire Palamas. Patristica Sorbonensia 3. Paris: Édition du Seuil.
  • Nadal, J. 1974. “La critique par Aquindinos de l’hermenetic patristique de Palamas”, Istina 3: 297-328.
  • Oikonomou, Ch. 2001. «] Η βιωματική καί ]η μυστική [ Εμπειρία ]ως Κύριες Θεολογικές Προϋποθέσεις για τήν [ Ερμηνεία τ~ης ]Αγίας Γραφ~ης κατά τόν \Αγιο Γρηγόριο τόν Παλαμ~α», Θεολογία τ~ης Καιν~ης Διαθήκης καί Πατερική [ Ερμηνευτική. Θεσσαλονίκη: Πουρναρ~α.
  • Papadakis, A. 1969. “Gregory Palamas at the Council of Blachernae (1351)”, Greek, Roman and Byzantine Studies 10: 333-342.
  • Papademetriou, G. C. 1989. “The Human Body According to Saint Gregory Palamas”, GOTR 1: 23-31.
  • Papadopoulos, S. 2002. Θεολογία και Γλώσσα: [ Εμπειρική θεολογία – Συμβατική γλώσσα. ]Αθήνα: Γ΄Έκδ. ]Ακρίτας.
  • Patacsi. G. 1975. “Palamism before Palamas”, ECR 2 : 125-136.
  • Pelikan, J. 1993. Christianity and Classical Culture: The Metamorphosis of Natural Theology in the Christian Encounter with Hellenism. New Haven – London: Yale University Press
  • Romanides, J. 1960-1961. 1963-1964. “Notes on the Palamite Controversy and Related Topics: Part I-II”, GOTR 2: 186-205, 2: 225-270.
  • Romanides, J. 1984. «Ρωμαίοι {η Ρωμηοι Πατέρες της Εκκλησίας: ] Ο \Αγιος Γρηγόριος Παλαμ~ας. Ε[ισαγωγή ε[ις τήν Θεολογίαν καί πνευματικότιτα τ~ης Ρωμηοσύνης», Ρωμηοί Πατέρες τ~ης [ Εκκλησίας. Θεσσαλονίκη.
  • (Van) Rossum, J. 1985. Palamism and Church Tradition: Palamism and its Use of Patristic Tradition, and its Relationships with Thomistic Thought. NY
  • Salaville, S. 1945. “De la spiritualité patristique et byzantine dans la théologie russe”, EB 3: 215-244.
  • Sopko, A. J. 1979. “Palamism Before Palamas and the Theology of Gregory of Cyprus”, SVTQ 23: 139-147
  • Stamoulis, Ch. 1999. Περ`ι φωτ`ος: Προσωπικ`ες {η φυσικ`ες [εν[εργειες; Συμβολ`η στ`η σύγχρονη περ`ι ]Αγίας Τριάδος προβληματικ`η στ`ον [ Ορθόδοξο χ~ωρο. θεσσαλονίκη: [ Εκδ. «Τ`ο Παλίμψηστον».
  • Stamoulis, Ch. 2004. «] Ο \Αγιος Γρηγόριος Παλαμ~ας στ`η σύγχρονη [ελληνικ`η θεολογία», {Ασκηση α[υτοσυνειδησίας: Μελετήματα δογματικ~ης θεολογίας. Θεσσαλονίκη: [εκδ. «Τ`ο Παλίμψηστον».
  • Staniloae, D. 1938. Viața şi Învățătura Sfântului Grigore Palama. Sibiu.
  • Stiernon, D. 1972. “Bulletin sur le Palamisme”, REB 30: 231-341.
  • Synkevitch, R. 2002. La théologie byzantinne et sa tradition II (XIIIe-XIXe s.). Corpus Christianorum. Éd. C. Conticello – V. Conticello. Centre d’études des religions du livre. Turnhout Brepols Publishers.
  • Toma, S. L. 2007. ] Η πατερική Παράδοσις ε[ις τό {εργον το~υ π. Δημητρίου Στανιλοάε καί ]ο σύγχρονος κόσμος. Θεσσαλονίκη: Πουρναρ~α.
  • Torrance, A. 2009. “Precedents of Palamas Essence-Energies in the Cappadocian Fathers”, Vigilae Christianae 63: 47-70.
  • Tsamis, D. 1985. «] Ο ]Αγιος Γρηγόριος Παλαμ~ας καί ]η [εποχή του», Πρακτικά Θεολογικο~υ Συνεδρίου ε[ις τιμήν το~υ ]Αγίου Γρηγορίου Παλαμ~α. Θεσσαλονίκη
  • Tsirpanlis, C. N. 1993. “Byzantine Humanism and Hesychasm in the Thirteenth & 14th Century: Synthesis or Antithesis, Reformation or Revolution”, PBR 12: 1-3: 13-23.
  • Ware, K. 1977. “The Debate about Palamism”, ECR 9: 45-63.